Powstanie i działalność Wydziału
Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, powstały po II wojnie światowej (Dekret Krajowej Rady Narodowej z sierpnia 1945 r.), tworzyli uczeni, którzy zostali ukształtowani przez akademickie środowisko Uniwersytetu Stefana Batorego w Wilnie oraz Uniwersytetu Jana Kazimierza we Lwowie.

Odwoływanie się do tradycji wileńskich i lwowskich zaważyło w pewnej mierze na obecnym kształcie Wydziału Teologicznego UMK. Twórcy Uniwersytetu Mikołaja Kopernika zamierzali bowiem powołać taki wydział już od samego początku jego istnienia, ale czas i sytuacja polityczna nie sprzyjały tej inicjatywie.

W aktach Uczelni znajduje się list ks. prof. Antoniego Pawłowskiego, profesora Uniwersytetu Stefana Batorego, późniejszego biskupa włocławskiego, skierowany do pierwszego rektora UMK prof. Ludwika Kolankowskiego, w sprawie starań o powołanie w Toruniu od początku istnienia Uniwersytetu także Wydziału Teologicznego. Starania te prowadził ks. prof. A. Pawłowski z ramienia i na prośbę organizującego nowy uniwersytet rektora Ludwika Kolankowskiego.

Wydział Teologiczny UMK powołano w momencie, gdy sytuacja i nastroje polityczne zdecydowanie zmieniły się w kierunku akceptacji bardziej uniwersalnej wizji uczelni. Po roku 1989 stało się możliwe otwarcie wyższych uczelni państwowych na myśl i poszukiwania naukowe inspirowane dziedzictwem chrześcijańskim.

Przygotowaniem do powołania Wydziału było utworzenie z dniem 1 października 1996 r. w Instytucie Pedagogiki UMK specjalizacji w zakresie pedagogiki chrześcijańskiej, a po roku w tymże Instytucie Zakładu Edukacji Chrześcijańskiej. Kierownikiem specjalizacji i Zakładu został ks. prof. dr hab. Jerzy Bagrowicz, profesor katechetyki i pedagogiki w Wyższym Seminarium Duchownym we Włocławku, późniejszy współorganizator i pierwszy dziekan Wydziału Teologicznego UMK. Decyzja ta była ważnym elementem otwierania się społeczności Uczelni na obecność Kościoła w dyskusjach i poszukiwaniach naukowych inspirowanych duchem chrześcijańskim oraz w dużej mierze stanowiła inicjatywę przygotowawczą i poprzedzającą powstanie Wydziału Teologicznego.

Powołanie Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika staraniem Biskupa Toruńskiego Andrzeja Suskiego nastąpiło decyzją Senatu UMK z 19 grudnia 2000 roku („Uchwała nr 20 Senatu Uniwersytetu Mikołaja Kopernika z dnia 19 grudnia 2000 roku w sprawie utworzenia Wydziału Teologicznego oraz kierunku studiów ‘teologia’” podpisana przez Przewodniczącego Senatu UMK – prof. dra hab. Jana Kopcewicza). Wydział Teologiczny rozpoczął swoją działalność z dniem 1 stycznia 2001 roku, a działalność dydaktyczną i naukową zainaugurował w dniu 1 września 2001 roku. Umowa między Rządem Rzeczpospolitej Polskiej a Konferencją Episkopatu Polski w sprawie utworzenia i funkcjonowania Wydziału Teologicznego Uniwersytetu Mikołaja Kopernika w Toruniu została podpisana 29 maja 2001 roku.

Wydział mógł powstać przede wszystkim w oparciu o istniejące już i działające ośrodki teologiczne. Zbudowano go głównie na bazie dynamicznych środowisk dwóch seminariów duchownych: toruńskiego i włocławskiego, do których dołączyło z czasem także seminarium pelplińskie.

Najpierw pełnomocnikiem Rektora UMK do spraw starań o utworzenie Wydziału Teologicznego, a następnie jego pierwszym dziekanem został ks. prof. dr hab. Jerzy Bagrowicz. Drugim dziekanem Wydziału Teologicznego (dwie kadencje) był ks. prof. dr hab. Jan Perszon. W roku akademickim 2012/2013 urząd dziekana objął ks. prof. dr hab. Dariusz Kotecki, który w kwietniu 2016 roku został wybrany na drugą kadencję. Z dniem 1 września 2020 roku dziekanem został ks. prof. dr hab. Wojciech Cichosz.

W dniu 16 grudnia 2002 roku Centralna Komisja do Spraw Tytułów Naukowych i Stopni Naukowych przyznała Wydziałowi Teologicznego uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora nauk teologicznych. Z dniem 26 września 2011 roku Wydział otrzymał uprawnienia do nadawania stopnia naukowego doktora habilitowanego nauk teologicznych.

Od roku akademickiego 2009/2010 został uruchomiony drugi kierunek studiów: Nauki o Rodzinie, a w roku akademickim 2015/2016 studia na kierunku: Organizacja opieki nad osobą starszą (kierunek prowadzony we współpracy z Wydziałem Humanistycznym i Wydziałem Nauk o Zdrowiu Collegium Medicum).

Od roku akademickiego 2013/2014 Wydział Teologiczny prowadzi studia doktoranckie. Od początku istnienia Wydziału są obecne również studia podyplomowe w zakresie teologii, a od roku 2014/2015 studia podyplomowe w zakresie bioetyki.

W uznawanym za najważniejszy ranking szkół wyższych w Polsce – rankingu miesięcznika “Perspektywy” oraz dziennika “Rzeczpospolita” – kierunek “teologia” na Uniwersytecie Mikołaja Kopernika został sklasyfikowany po raz kolejny na trzeciej pozycji wśród najlepszych kierunków w Polsce. Nasza teologia zyskała bardzo wysoką ocenę pracodawców. W ostatniej ocenie parametrycznej Wydział uzyskał wysoką kategorię A oraz ocenę wyróżniającą Polskiej Komisji Akredytacyjnej.

Wydział Teologiczny UMK może cieszyć się wyrazistą tożsamością badawczą i misyjną. Powstała nie tylko instytucja, ale i wspólnota akademicka, otwarta na innowacyjność i interdyscyplinarność badań naukowych. Skoro kierunki działań Uniwersytetu w Grodzie Kopernika wyznacza zasada 4xI: internacjonalizacja, interdyscyplinarność, innowacyjność i integracja, to jest zrozumiałe, że stał się jednym z wybitniejszych polskich uniwersytetów, zarówno na polu naukowym, jak i w środowisku akademickim. W ostatniej ewaluacji przeprowadzonej przez Ministerstwo Edukacji i Nauki Wydział otrzymał kategorię A+. Polska Komisja Akredytacyjna przyznała ocenę pozytywną na 6 lat na kierunku Nauki o Rodzinie. W roku 2023 oraz 2024 Wydział Teologiczny UMK w rankingu Perspektyw zajął I miejsce w Polsce (na kierunku teologia).

Pełni nadziei, na początku nowego roku akademickiego 2024/2025 życzymy całej wspólnocie oraz przyjaciołom Wydziału Teologicznego UMK nieustającej pasji w poszukiwaniu prawdy i mądrości.

Rok akademicki 2024/2025 rozpoczęty!
Quod bonum, felix, faustum fortunatumque sit!

Zasadnicze akty prawne